- Details
-
Category: 2. Cảm Nghiệm Sống Lời Chúa
Khi nói tới “chiêm niệm”, ta nghĩ ngay tới các đan sĩ: xa lánh thế gian, tự nhốt mình trong bốn tường của các đan viện, để chỉ chuyên lo cầu nguyện mỗi ngày. Tuy nhiên, một bậc chiêm niệm thật sự không cần phải lánh đời, mà, chỉ cần sống đơn giản, trọn vẹn trong sự hiện diện của Chúa, và để cho cái nhìn của Chúa thấm qua từng ý nghĩ, lời nói, và hành động: mọi công việc hằng ngày như nấu cơm, rửa chén, chăm sóc gia đình, đều trở thành chiêm niệm.
Một khi, sống dưới ánh nhìn của Chúa, đã trở thành nền tảng của từng khoảnh khắc sống, thì, đời sống của ta sẽ dần được soi sáng bởi Thần Khí: ta không còn thấy mình là trung tâm của thế giới nữa, từ đó, tình yêu và lòng thương xót của ta sẽ tuôn chảy cách tự nhiên: như nước từ nguồn, như hương từ hoa; khi ấy, ta thấy rằng: mỗi người chúng ta thật sự không tách biệt nhau, tình thương của ta không xuất phát từ vị trí: ta là người tốt giúp kẻ khổ sở, và ta giúp không phải vì người kia đáng thương, mà vì, ta thấy sự khổ đau ấy đang xảy ra trong chính mình: không có sự chia hai giữa người giúp và người được giúp.
Khi ta nhận ra rằng: cuộc sống không vận hành theo ý mình, mà theo sự quan phòng của Chúa, từ đó, ta có cái nhìn khác về khổ đau: khổ đau trở thành sức mạnh cho trưởng thành, là nơi ươm mầm của Thần Khí, nếu thấm nhuần điều này, ta sẽ có khả năng chuyển hóa khổ đau thành ánh sáng nội tâm, không phải vì ta không còn đau, mà vì, ta biết cách bước vào nỗi đau với một tâm thế khác: ta không bị nó đẩy đi, cũng không dùng lý trí bóp nghẹt nó, từ đó, nỗi đau trở thành một người thầy nghiêm khắc, nhưng trung thực, chỉ cho ta thấy những điều, mà niềm vui chưa từng chỉ ra. Nếu ta là người chiêm niệm thật sự, thì, ta sẽ không bao giờ để nỗi khổ qua đi cách vô ích, nhưng, sẽ đào sâu vào nó, không phải để tự hành hạ mình, mà để, tìm ra điều chưa từng được thấy dưới ánh sáng thập giá, để rồi, ta nhìn người khác bằng đôi mắt xót thương, không phán xét, vì biết rằng: ai cũng đang khổ theo cách riêng: mỗi người đều đang gồng gánh một điều gì đó, và khi bước qua bóng tối, với một lòng tin cậy mến vững vàng, ta sẽ trở thành ánh sáng nhỏ, cho những ai đang loay hoay giữa cơn đau của họ.
Cái nhìn của người chiêm niệm: âm thầm lặng lẽ, thấm vào mọi hành động, không cần ai công nhận, nhưng, nơi nào ánh nhìn đó đi qua, nơi đó, có một thứ gì đó trong trẻo hơn, yên bình hơn, không phải do lời nói, mà do sự có mặt vô điều kiện của cái biết, cái thấy không có lập trường, không nói đúng hay sai, nhưng, ai ở gần cái nhìn ấy, sẽ tự khơi dậy được ánh sáng trong chính mình, không qua giảng dạy, mà, qua cảm nhận trực tiếp về một sự sống không bị điều kiện hóa, bởi vì, mọi lời nói không còn phát ra từ ham muốn chứng tỏ, mà, từ khoảng không của cái nhìn thấy rõ; mọi hành động không còn vì muốn được ai đánh giá cao, mà, vì nó là điều cần làm, và làm xong thì buông. Sự tự nhiên này chính là chiêm niệm.
Người chiêm niệm sống giữa thế gian, nhưng, không thuộc về thế gian, không còn dính mắc vào những gì thế gian thèm khát: không làm từ thiện để được vinh danh, không giảng dạy để được xem là thầy, không giúp đỡ người khác để được gán nhãn là người tốt, mà, làm vì thấy nên làm, và thấy rằng việc đó chính là cơ hội để phụng sự Thiên Chúa và phụng vụ tha nhân, chính trong thái độ đó, người chiêm niệm giữa đời trở thành người đang thắp đèn trong đêm, không phải để người khác thấy mình, nhưng, để người khác thấy được đường đi của chính họ, khi đó, không có người chiêm niệm, mà chỉ có: cái thấy, cái biết không ai sở hữu, đang sống qua một con người không còn bị cái tôi chi phối, mà, chỉ để một mình Chúa điều phối mà thôi. Tóm lại, “chiêm niệm” không phải là những buổi thinh lặng cầu nguyện lâu giờ, mà, chính là những giây phút tưởng chừng bình thường nhất: sống trong sự hiện diện của Chúa: khi đi, khi đứng, khi ngồi, khi ăn, khi ngủ, khi làm việc, tất cả đều diễn ra cách tự nhiên: luôn dưới ánh nhìn của Chúa, luôn quy hướng về Chúa.
Emmanuel Nguyễn Thanh Hiền, OSB.
- Details
-
Category: 2. Cảm Nghiệm Sống Lời Chúa
Đức Giêsu nói: không trở nên giống trẻ thơ, thì, sẽ không được vào Nước Trời (x. Mt 18,3). Trẻ thơ là bậc thầy về chiêm niệm, bởi vì, trẻ thơ nhìn mọi người, mọi việc bằng đôi mắt chiêm niệm, trẻ thơ nhìn như Chúa nhìn. Khi lớn lên, ta được dạy về các phương pháp cầu nguyện, và chiêm niệm, và thế là, ta bắt đầu bước vào cầu nguyện, và chiêm niệm với một “cái tôi” đầy tinh vi: từ người bận rộn, sang, người trầm tĩnh; từ kẻ mưu cầu vật chất, sang, người mong cầu đạo hạnh; từ một “cái tôi” ồn ào, sang, một “cái tôi” rất tĩnh lặng, và cũng chính vì, “cái tôi” quá im lặng, nên, ta không còn nhận ra sự có mặt của nó nữa.
Trong đời sống thế tục, “cái tôi” dễ bị phát hiện, nó thể hiện qua tranh đấu, giành giật, hơn thua, nhưng, khi ta bước vào cầu nguyện, và chiêm niệm, nó khoác lên mình một lớp áo mới: người thuần thiêng, nhà thần bí, bậc thầy chiêm niệm... Ta bắt đầu quan sát những người xung quanh, và trong vô thức, ta so sánh mình với họ: họ còn bị cảm xúc chi phối, còn nhiều vọng động, còn nhiều dính mắc, còn, ta đã vững vàng, đã tĩnh lặng, đã buông bỏ… Cái tôi thiêng liêng chính là tầng sâu nhất, kín đáo nhất, khó tháo gỡ nhất, bởi vì, nó không chạy theo tiền bạc, địa vị, lời khen, nhưng, chạy theo các ngụy từ: khó nghèo, khiêm nhường, bỏ mình: ta không còn muốn có nhiều, mà, muốn trở thành ít; không còn muốn vượt lên người khác, mà, muốn không là gì cả. Tuy nhiên, ta vẫn ngầm thấy mình đang không là gì cả, và đó là nghịch lý, một nghịch lý, mà nếu không có cái nhìn chiêm niệm thật sâu, ta cứ tưởng mình đã thoát, nhưng, thật ra, ta vẫn đang bị giam giữ trong một hình thức khác của sự sở hữu.
Ta từ bỏ sở hữu vật chất, nhưng, lại dính mắc vào những sở hữu thiêng liêng: sở hữu sự tĩnh lặng, ánh mắt từ bi, lời nói từ tốn, bước chân từ từ… Tất cả những điều đó, nếu, không xuất phát từ Chúa, mà, từ chính mình, thì, đó vẫn là sở hữu, vẫn là bám víu, vẫn là bản ngã, một bản ngã được tẩy trắng, được bao bọc bằng những khái niệm cao quý, và chính vì nó được khoác áo cao quý, nên, ta càng không dám nghi ngờ, và ta bắt đầu bảo vệ hình ảnh đó. Chiêm niệm chính là đời sống đang diễn ra, không màu danh, không mùi lợi: khiêm nhường mà còn biết mình khiêm nhường, thì chưa phải khiêm nhường thật; chiêm niệm mà còn biết mình đang chiêm niệm, thì chưa phải chiêm niệm thật, mà là, đang chiêm ngắm cái tôi vĩ đại của mình.
Chiêm niệm thật, đó là “Cái nhìn của Chúa”: cái nhìn không người nhìn, cái biết không người biết, sự hiện diện không người sở hữu, nghĩa là, chỉ có một mình Chúa nhìn, một mình Chúa biết, một mình Chúa hiện diện, phần chúng ta, thì thông dự vào trong cái nhìn, cái biết, trong sự hiện diện đầy tràn của Chúa, như giọt sương, hạt muối bé nhỏ hòa vào: làm một với đại dương. Tuy nhiên, chúng ta là một nhân vị bất khả tương nhượng, được Thiên Chúa yêu thương tạo dựng cách đặc biệt, độc nhất vô nhị, chính vì thế, như trăm vạn con sông đổ ra biển, hòa chung một vị mặn, nhưng, nếu có máy móc tinh vi, ta vẫn có thể phân biệt được những đặc tính khác biệt: độ mặn, độ chua, độ phèn, độ ngọt của từng con sông một.
Tóm lại, nếu ta có được cái nhìn của trẻ thơ, không đòi hỏi hoàn cảnh phải khác đi, thì, đó chính là chiêm niệm, một loại chiêm niệm không tên, không khuôn mẫu, không kỹ thuật, mà chỉ là: tâm thái sẵn sàng đón nhận tất cả những gì xảy đến, trong thánh ý Chúa. Cái tôi thiêng liêng là lớp vỏ cuối cùng, mà bản ngã vẫn còn có thể trú ẩn, nếu ta không thấy, thì, càng đi sâu, ta càng lạc xa hơn, nếu ta bám vào, thì, nó sẽ trở thành xiềng xích; nếu biết dừng, thì, mắt ta sẽ rộng mở: ta sẽ có thể nhìn mọi người, mọi việc như chính Chúa nhìn, để, khi bất cứ sự việc gì xảy đến, chúng ta cũng có thể nhìn như Chúa nhìn, nghĩ như Chúa nghĩ, nói như Chúa nói, làm như Chúa làm, đó chính là chiêm niệm, điều mà thánh Phaolô đã nói: Tôi sống, nhưng không phải tôi sống, mà là, Đức Kitô sống trong tôi (x. Gl 2,20). Ước gì được như thế!
Emmanuel Nguyễn Thanh Hiền, OSB.
